เลือกรับประทานอาหารอย่างไร ห่างไกลอัลไซเมอร์

ถ้าคุณเคยได้รับการตรวจทางพันธุกรรมมาก่อน โดยการตรวจยีน ApoE เป็นแบบ ApoE ε4 แสดงว่าคุณมีความเสี่ยงต่อโรคอัลไซเมอร์มากกว่าคนทั่วไป

การเลือกรับประทานพืชเป็นหลัก(Plant base diet) กับโรคอัลไซเมอร์ และ ApoE ε4

มีหลากหลายวิธี ที่แนะนำให้ทำเพื่อชะลอโรคอัลไซเมอร์ หนึ่งในนั้นคืออการเลือกรับประทานอาหารจากพืชเป็นหลัก โดยอาศัยหลักการที่ว่า รับประทานให้สมดุลทั้งคาโบไฮเดรต ไขมัน และโปรตีน ได้มีการลองใช้อาหารเสริมบางชนิด แต่จากงานวิจัยก็ชี้ว่า ไม่มีอาหารหรือยาใด ที่เรากินเพื่อป้องกันโรคสมองเสื่อมนี้ได้

รู้ระดับ cholesterol ในเลือดของคุณ

ApoE เป็นตัวขนส่ง cholesterol ไปยังสมองเป็นหลัก โดยปกติ คนที่มีพันธุกรรมแบบ ApoE ε4 นั้นจะมีระดับ cholesterol สูง นั่นจะช่วยเร่งและผลิต amyloid plaques ในสมองมากขึ้น นำไปสู่โรคสมองเสื่อม

คุณเคยได้ยินเกี่ยวกับความเชื่อใหม่ๆบ้างไหม เช่น การรับประทานไขมันอิ่มตัวนั้นจริงๆแล้วส่งผลต่อโรคหัวใจน้อยมาก แต่น้ำตาลต่างหากที่เป็นตัวร้าย เช่นเดียวกัน น้ำตาลและ triglycerides เป็นผลร้ายต่อสุขภาพสมอง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง คนที่มีพันธุกรรมแบบ ApoE ε4 การรับประทานไขมันอิ่มตัวปริมาณสูง เช่น เนื้อติดมัน ชีส ไข่ จะเป็นผลร้ายอย่างมาก เนื่องจากเขาเหล่านั้นจะเกิดปฏิกิริยาอักเสบมากเมื่อรับประทานอาหารไขมันสูง ร่างกายจะสร้าง cholesterol ขึ้นมาและ LDL-P จะสูง ส่งผลร้ายต่อระบบหลอดเลือดและหัวใจ ในระยะยาวส่งผลต่อสมองและเป็นโรคความจำเสื่อมในที่สุด

* ไม่ใช่ว่าทุกคนจะตอบสนองต่อการรับประทานไขมันแบบนี้ แต่หากใครรับประทานไขมันสูงแล้วได้มีเจาะเลือดตรวจระดับไขมันพบว่า ระดับไขมันในเลือดสูงเกินปกติ คุณอาจจะมีพันธุกรรมแบบนี้ *

ถ้าทราบว่าเรามีพันธุกรรมแบบ ApoE ε4 ก็ควรจะดูแลสุขภาพหัวใจให้ดีโดยการหลีกเลี่ยงอาหารไขมันอิ่มตัว หรืออาหารอื่นๆที่ทำให้อัตราส่วน LDLต่อHDL ของเราเปลี่ยนไป ซึ่งถ้าอัตราส่วนนี้เปลี่ยไป (LDL, Cholesterol สูง) จะทำให้ ApoE ถูกสร้างมากขึ้นในสมอง เกิดผลเสียตามมา ในบางงานวิจัย MCT oil สามารถใช้รักษา dementia(สมองเสื่อม) ได้ แต่มันก็เหมือนพวกน้ำมันปลา ใช้งานกับคนที่เป็น ApoE ε4 ไม่ได้ ดังนั้นการจะกิน plant based diet ก็ขึ้นอยู่กับว่า เราเป็นคนประเภทไหน อาจจะต้องมีตัววัดอย่างง่าย โดยการตรวจระดับไขมัน ถ้าเรากิน MCT oil แล้ว LDL-P ไม่สูงขึ้นมากนัก แสดงว่าเราเหมาะแก่การรับประทานไขมันดีในปริมาณที่สูงหน่อยได้ นักวิจัยหลายๆคนกล่าวว่า การหลีกเลี่ยง ไขมันอิ่มตัว และ กิน Omega 3 PUFAS เพียงพอ อาจจะช่วยลดความเสี่ยง และเลื่อนเวลาการเกิด dementia ได้

หากเราอยู่ในกลุ่มที่ LDL และ Cholesterol สูง เราควรเลือก plant based diet ร่วมกับกินปลา salmon ธรรมชาติหรือน้ำมันตับปลา จะเป็นทางเลือกที่ดีที่สุดในการป้องกันอัลไซเมอร์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าคุณมี ApoE ε4 แต่อย่างไรก็ตาม อย่าลืมว่า plant based diet นั้นต้องไม่กินแบบเมล็ดพันธุ์ขัดสี ไม่อย่างนั้นจะทำให้ระดับน้ำตาลสูงขึ้นในเลือดอย่างมาก เป็นอันตรายต่อสมองไม่ต่างจากการกิน ชีส และ เนื้อแดงเลยในคนที่มี ApoE ε4

Mediterranean diet และการป้องกันอัลไซเมอร์ 

ในกลุ่มคนที่มี ApoE ε4 นั้นควรหลีกเลี่ยงไขมันอิ่มตัว แต่ต้องระลึกไว้เสมอว่าการหลีกเลี่ยงนี้ไม่ได้หมายความว่าเราจะต้องเลี่ยงไขมันทั้งหมด จากงานวิจัย NIH กล่าวว่า ในกลุ่มคนเลือกกิน Mediterranean diet จะทำให้เราสร้าง amyloid plaques ช้าลงมากกว่าในกลุ่มคนที่กินอาหารแบบตะวันตก(น้ำตาลขัดสี เนื้อแดง และ ไขมันอิ่มตัว)

Mediterranean diet คือการกิน plat base ที่มีประโยชน์ ร่วมกับ ปลา หรือ ผลิตภัณฑ์จากแพะและแกะ และเนื้อขาวจากสัตว์ปีก(ไก่) จำนวนเล็กน้อย

อย่างไรก็ตามมีนักวิชาการบางคนถกเถียงกันบ้างว่า ApoE ε4 นั้นควรเลี่ยงการกินสัตว์ปีก การที่เราเลือกกิน Mediterranean diet นั้นทำให้ระดับ Cholesterol ในเลือดอยู่ในระดับเหมาะสม เป็นสาเหตุให้ลดการเกิดอัลไซเมอร์ หรือโรคอื่นๆ มีงานวิจัยว่า Mediterranean diet นั้นทำให้ผู้ป่วอัลไซเมอร์ มีอายุยืนยาวมากขึ้นอีก 5 ปีเลยทีเดียว แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นปัจจุบันเรายังไม่ทราบสาเหตุที่แท้จริงของอัลไซเมอร์ ดังนั้น เราจึงตอบไม่ได้ว่า จริงๆแล้วทำไมการเลือกกินแบบนี้ถึงเกิดประโยชน์

อาหารที่มีส่วนประกอบของ flavonoids และ polyphenolic เช่น ผัก ผลไม้ ไวน์แดง และชา รวมถึง วิตตามิน B และ D มีส่วนช่วยป้องกันอัลไซเมอร์ เช่นกัน เนื่องจากมันมีฤทธิ์ในการต่อต้านอนุมูลอิสละ ต่อต้านการอักเสบ

แล้ววิตตามิน E ชะลออัลไซเมอร์ ได้ไหม?

การมีสารอนุมูลอิสละมากขึ้นนั้นเป็นปัจจัยเสี่ยงต่ออัลไซเมอร์ ดังนั้นนักวิจัยเลยมุ่งเน้นไปที่ตัวต้านอนุมูลอิสละ นั่นก็คือ วิตตามิน E แต่จากงานวิจัยพบว่าการให้ วิตตามิน E จำนวนมากในหนู ไม่ได้ช่วยป้องกันอัลไซเมอร์ อย่างแท้จริง

สุดท้ายนี้

การที่เป็นอัลไซเมอร์ตั้งแต่อายุน้อยๆนั้น มีความเสี่ยงมาจากพันธุกรรม ร่วมกับปัจจัยกระตุ้นอื่นๆ อย่างไรก็ดี ปัจจุบันสามารถตรวจพันธุกรรมของตนเองได้แล้ว ถึงแม้ว่าจะทราบว่าเรามีความเสี่ยง แต่มันไม่ใช่การวินิจฉัยยืนยันว่าเราจะเป็นโรค เพราะ ปัจจุบันนักวิยาศาสตร์ยังไม่สามารถสรุปได้ว่า การเกิดกลายพันธุ์ที่ตำแหน่งไหนของยีนบอกความรุนแรงของตัวโรค ตำแหน่งไหนของยีนควรจะต้องเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลตนเองเพื่อป้องกันไว้ก่อนและ เนื่องด้วยเรายังไม่เข้าใจปัจจัยกระตุ้นที่ทำให้เกิดโรคที่แท้จริง ดังนั้นจึงสรุปได้เพียงการให้คำแนะนำอาหารแบบคล่าวๆ ที่รักษาระดับ LDL ต่อ HDL ให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ และให้คนที่เป็นพาหะ ApoE ε4 หลีกเลี่ยงการกินไขมันอิ่มตัว และ Cholesterol