อัลไซเมอร์ อาการทางสมองที่กระทบทั้งผู้ป่วยและคนรอบข้าง ทำความเข้าใจว่าโรคอัลไซเมอร์คืออะไร พร้อมไขความลับ แนวทางการป้องกันตัวเองจากโรคอัลไซเมอร์ ตลอดจนแนะนำอาหารและวิตามินที่ควรทานเพื่อบำรุงสมอง ให้ปลอดภัยจากภัยเงียบที่พร้อมจะทำลายความทรงจำและการทำงานของสมองในระยะยาว

โรคอัลไซเมอร์ ต้นเหตุของความทรงจำที่หายไป ต้องหาวิธีป้องกันให้ดี

โรคอัลไซเมอร์ คืออะไร มีผลกระทบต่อผู้ป่วยอย่างไรบ้าง?

โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer disease; AD) คือโรคความผิดปกปกติทางสมองที่ต้องให้ความสำคัญอย่างมาก เนื่องจากโรคนี้ไม่ได้ส่งผลกระทบต่อชีวิตของผู้ป่วยเท่านั้น แต่ยังมีผลต่อชีวิตผู้คนรอบข้างที่เรารักอีกด้วย (ภาพที่ 1) จากข้อมูลทางสถิติพบว่าจำนวนผู้ป่วยโรคภาวะสมองเสื่อมในลักษณะนี้มีเพิ่มขึ้นขึ้นเรื่อยๆ อย่างน่าใจหาย และอาจจะเพิ่มเป็นสองเท่าในอีก 30 ปีข้างหน้า โดยผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์ในภาวะเริ่มต้นจะมีอาการทางสมองและความทรงจำ หากรุนแรงขึ้นจะส่งผลทำให้มีปัญหาเกี่ยวกับการรับรู้ ความทรงจำในระยะยาว และจะมีผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน ดูแลตนเองไม่ได้ ตลอดจนเกิดผลกระทบต่อคนรอบข้างในที่สุด

ภาพที่ 1 ลักษณะของโรคอัลไซเมอร์

อาหารที่ลดความเสี่ยงโรคอัลไซเมอร์

เมื่อไม่นานมานี้มีการศึกษาจากคณะผู้วิจัยจาก RUSH Unverisity Memory and Aging Ptoject in Chicago และ Virginia Tech Carilion School of Medicine เกี่ยวกับปริมาณของสารอาหารบางอย่างที่อาจจะแตกต่างกันในสมองของผู้ป่วยอัลไซเมอร์และคนทั่วไป โดยในช่วงแรกคณะผู้วิจัยได้ทำการศึกษาพฤติกรรม อาหาร และโครงสร้างของสมองของผู้ป่วยเทียบกับคนทั่วไป จากการศึกษาพบว่าในสมองของผู้ป่วยอัลไซเมอร์มีสารอาหารโดยเฉพาะกลุ่มแคโรทีนอยด์ (carotenoid) น้อยกว่าคนทั่วไป ได้แก่ Lutein, Zeaxanthin, Anhydrolutein, Retinol, Lycopene และ Alpha-tocopherol

นอกจากนี้การศึกษายังพบข้อมูลที่น่าสนใจเพิ่มเติมว่า กลุ่มคนที่รับประทานอาหารประเภท MIND (the Mediterranean-DASH Intervention for Neurodegenerative Delay diet) ช่วยลดความเสี่ยง ความรุนแรงของโรคอัลไซเมอร์ได้ ทั้งยังมีการรับรู้และความทรงจำที่ดีขึ้น ซึ่งอาหารประเภท MIND คือเมนูอาหารที่ได้ออกแบบให้มีสารอาหารประเภทแคโรทีนอยด์และสารอาหารที่สำคัญอื่นๆ พร้อมลดอาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพบางอย่าง (ภาพที่ 2) ซึ่งอาหารที่เหมาะจะรับประทานมีด้วยกันหลายอย่าง เช่น แซลมอนในน้ำมันมะกอกเสริฟพร้อมกับควินัว ข้าวโอ้ต อัลมอนด์ และบลูเบอร์รี่ เป็นต้น 

ภาพที่ 2 ตัวอย่างอาหารประเภท MIND

วิธีป้องกันโรคอัลไซเมอร์ เริ่มต้นได้ด้วยตัวเอง

นอกจากการเลือกรับประทานสารอาหารเหล่านี้ เราสามารถป้องกันหรือลดความเสี่ยงของโรคอัลไซเมอร์ รวมทั้งภาวะผิดปกติทางสมองอื่นๆ ได้โดยวิธีการดังนี้

1. การออกกำลังกายเป็นประจำสม่ำเสมอ จะช่วยให้สุขภาพโดยรวมดีขึ้น

2. รักษาสุขภาพทางเดินอาหาร เนื่องจากภาวะทางสมองเกี่ยวข้องกับสารอาหารที่ได้รับมาจากการรับประทานอาหาร ดังนั้นการรับประทานอาหารบางอย่าง เช่น น้ำมันตับปลา ใบแปะก๊วย และการดื่มชาในปริมาณที่เหมาะสม จะมีสารอาหารช่วยเสริมสร้างการทำงานของสมองและป้องกันโรคอัลไซเมอร์ได้

3. รักษาระดับไขมันดี (LDL) และลดระดับไขมันเลว (HDL) เพราะสามารถช่วยลดความเสี่ยงของโรคอัลไซเมอร์ได้จริง

4. การมีงานอดิเรกที่ช่วยฝึกการใช้ความคิดเป็นประจำ จะช่วยลดความเสี่ยงของโรคอัลไซเมอร์ พร้อมกระตุ้นการทำงานของสมอง

บริการตรวจ DNA วิเคราะห์โอกาสเกิดโรคอัลไซเมอร์

เห็นได้ชัดว่า แม้โรคอัลไซเมอร์จะเป็นโรคที่ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตเป็นอย่างมาก แต่ก็มีวิธีการต่างๆ มากมายในการป้องกันโรค พร้อมเสริมสร้างการทำงานของสมองได้  และนอกจากปัจจัยทางอาหาร ตลอดจนพฤติกรรมต่างๆ ที่มีผลต่อความเสี่ยงในการเกิดโรค การเกิดโรคอัลไซเมอร์ก็ยังเกี่ยวข้องและถูกควบคุมด้วยลักษณะพันธุกรรมของเราเช่นเดียวกัน ซึ่งการแสดงออกทางพันธุกรรมเหล่านี้จะแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล

ดังนั้นหากเราทราบลักษณะทางพันธุกรรมของเรา ก็จะสามารถระมัดระวัง พร้อมลดความเสี่ยงและความรุนแรงของโรคอัลไซเมอร์และภาวะทางสมองอื่นๆ ได้อย่างดียิ่งขึ้น โดยในปัจจุบันนี้เรามีเทคโนโลยีที่สามารถตรวจหาพันธุกรรมของลักษณะที่เกี่ยวข้องกับโรคอัลไซเมอร์และโรคที่เกี่ยวข้องต่างๆ ได้ ด้วย Geneus DNA นวัตกรรมวิเคราะห์สุขภาพจาก DNA (ภาพที่ 3 และ 4) ซึ่งทำการถอดรหัสพันธุกรรมกว่า 20,000 ยีน ด้วยเทคโนโลยี Whole Genome-wide Array (วิเคราะห์จำนวน SNPs กว่า 10 ล้านตำแหน่ง) 

ภาพที่ 3 ตัวอย่างผลการตรวจ DNA เพื่อบอกแนวโน้มการเป็นโรคอัลไซเมอร์

เพียงแค่เก็บตัวอย่างน้ำลาย ไม่ต้องเจาะเลือด และสามารถรู้ผลทางสุขภาพและลักษณะทางพันธุกรรมมากกว่า 500+ รายการได้ ไม่ว่าจะเป็นลักษณะทางกายภาพต่างๆ ความสามารถในการดูดซึมสารอาหาร ความเสี่ยงโรค ภูมิแพ้ การแพ้ยา และอื่นๆ อีกมากมาย ซึ่งสามารถตรวจได้ทั้งครอบครัว โดยจะมีการรายงานผลขึ้น Application ตรวจครั้งเดียวรายงานผลตลอดชีวิต จากการวิเคราะห์ด้วย Lab มาตรฐานระดับโลกจาก USA ที่มีความแม่นยำ และมีแพทย์ให้คำแนะนำในการป้องกันได้อย่างตรงจุด

ภาพที่ 4 ตัวอย่างผลการตรวจ DNA เพื่อบอกแนวโน้มลักษณะต่างๆที่เกี่ยวข้อง

อ้างอิง

ภาพ

https://blog.thebristal.com/try-the-mind-diet-for-better-cognitive-health  

ข้อมูล

https://draxe.com/nutrition/mind-diet-plan-benefits   

• Boyle PA, et al. 2017. Varied effects of age-related neuropathologies on the trajectory of late life cognitive decline. Brain. 140(9):2492-2506.
• Breijyeh Z, et al. 2020. Comprehensive review on Alzheimer’s disease: causes and treatment. Molecules. 25(24):5789.
• de Souza LC, et al. 2014. Biological markers of Alzheimer's disease. Arquivos de Neuropsiquiatria. 72(10):767-779.
• Doran E, et al. 2017. Down syndrome, partial trisomy 21, and absence of Alzheimer's disease: the role of APP. Journal of Alzheimer's Disease. 61(3):957-967.
• Hardy J, et al. 2002. The amyloid hypothesis of Alzheimer's disease: progress and problems on the road to therapeutics. Science. 297(5580):353-356.
• Jack CR, Jr., et al. 2011. Neuropathologically defined subtypes of Alzheimer's disease with distinct clinical characteristics: a retrospective study. The Lancet Neurology. 10(11):976-988.
• Kang S, et al. 2017. Metabolism-centric overview of the pathogenesis of Alzheimer's disease. Yonsei Medical Journal. 58(3):479-492.
  Kling MA, et al. 2013. Vascular disease and dementias: paradigm shifts to drive research in new directions. Alzheimer's & Dementia. 9(7):761-777.
• Mucke L. 2009. Alzheimer's disease: risk factors and potentially protective measures. Nature. 461(7260):803-811.
  Muller UC, et al. 2017. Not just amyloid: physiological functions of the amyloid precursor protein family. Nature Reviews Neuroscience. 18(11):688-701.
• Querfurth HW, et al. 2010. Alzheimer's disease. The New England Journal of Medicine. 362(23):2206-2212.