เราคงได้ยินกันบ่อย ๆในช่วงเวลานี้นั่นคือเรื่องที่ใกล้ตัวเรามาก เกี่ยวกับฝุ่น PM2.5 หากเราอยู่ในชุมชนเมืองอย่างเช่น กรุงเทพ หรือเชียงใหม่ เราจะสังเกตว่าเมื่อเรามองออกไประยะไกลหน่อย จะเห็นวิวตึกได้ไม่ชัดเจนนัก เหมือนมีหมอกจาง ๆ มาบดบัง แท้ที่จริงแล้วนั่นก็คือฝุ่นจำนวนมากนั่นเอง

คำว่า PM2.5 นั้นมีมานานแล้วใช้ในการเรียกอนุภาคที่ส่งผลต่อสุขภาพ ย่อมาจาก Fine particulate matter หมายถึงฝุ่นอนุภาคเล็กที่มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางเล็กกว่า 2.5 ไมโครเมตร(ไมครอน) เมื่อเปรียบเทียบแล้วขนาด 2.5 ไมครอนนี้เล็กกว่าเส้นผมถึง 25 เท่าเลยทีเดียว 

PM2.5 มาจากไหน?

•  กิจกรรมทั่ว ๆ ไป ได้แก่ สูบบุหรี่ ทำอาหาร เปิดheater
• การคมนาคมขนส่ง
• การผลิตกระแสไฟฟ้าจากการเผาแร่
• การเผาหญ้า เผาป่า
• การเผาไหม้ในอุตสาหกรรมการผลิต

PM2.5 ส่งผลต่อร่างกายเราอย่างไร

เนื่องจาก PM2.5 นั้นมีขนาดที่เล็กมาก เมื่อเราสูดดมเอาอากาศที่มีความหนาแน่นสูงของ PM2.5 เข้าไป มันจะเข้าไปที่ปอดของเราผ่านถุงลมปอดและถูกดูดซึมเข้าไปในกระแสเลือดไหลเวียนไปทั่วร่างกาย จะทำให้สมดุลในร่างกายเปลี่ยนไป มีการกระตุ้นให้ยีนที่ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการอักเสบทำงานผิดปกติ ส่งผลในระดับ gene expression และ DNA methylation ทำให้เกิดผลต่อระบบ

• ระบบหลอดเลือดและหัวใจ : เพิ่มโอกาสในการเกิด stroke(เส้นเลือดในสมองตีบ/แตก), โรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด(MI), เส้นเลือดตีบตัน และหัวใจเต้นผิดจังหวะ
• ระบบหายใจ : ในคนที่เป็นโรคหอบหืด หรือถุงลมโป่งพอง หากเจอเข้ากับ PM2.5 ปริมาณมากทำให้เกิดอาการกำเริบหนักได้, คนที่เป็นโรคภูมิแพ้อยู่เดิมจะมีอาการกำเริบ, เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งปอด 
• ระบบประสาท : โรคสมองเสื่อมและ อัลไซมเมอร์

จากรายงานขององค์การอนามัยโลก พบว่าหากเราอยู่ในสภาวะอากาศที่มี PM2.5 เข้มข้นสูงในระยะเวลาที่นาน จะทำให้อายุไขเฉลี่ยของเราสั้นไปอีกหลายปีเลยทีเดียว ดังนั้นเราควรช่วยกันไม่ผลิตฝุ่นพิษให้มากเกินไป อันได้แก่

• ไม่เผาขยะ ไม่เผาหญ้า
• พยายามใช้การขนส่งสาธารณะให้มากขึ้น
• ให้ภาครัฐมีนโยบายที่เข้มงวด สำหรับโรงงานอุตสาหกรรม
• ใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ๆ ที่ก่อให้เกิดฝุ่น PM2.5 น้อยลง

ข้อแนะนำในการป้องกันตัวจากฝุ่นร้าย

• ภายในตัวบ้าน หรืออาคารจะมีปริมาณฝุ่นน้อยกว่า พยายามไม่ก่อให้เกิดฝุ่นมากขึ้นในตัวบ้าน เช่น ลดการเผาไหม้จากการประกอบอาหาร
• ติดตั้งเครื่องกรองฝุ่นที่มีประสิทธิภาพ และปิดประตูหน้าต่างให้มิดชิด
• หากต้องการออกจากตัวอาคาร ควรสวมใส่หน้ากากอนามัยปิดปากและจมูกในสนิท หน้ากากที่ดีที่สุดได้แก่ชนิด N95 ซึ่งอาจจะมีราคาแพงและอึดอัดเวลาสวมใส่ ส่วนหน้ากากอนามัยแบบปกตินั้นสามารถป้องกัน PM2.5 ได้ค่อนข้างน้อย แต่ก็สามารถใช้งานได้เช่นกันหากว่าเราไม่มี N95
• รับประทานอาหารที่มีส่วนช่วยในการต่อต้านอนุมูลอิสละ อันได้แก่ วิตตามินซี วิตตามินอี วิตตามินเอและน้ำมันปลาโอเมก้า3 

Reference

https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/69477/WHO_SDE_PHE_OEH_06.02_eng.pdf

https://www.health.ny.gov/environmental/indoors/air/pmq_a.htm